Jak wzmocnić odporność dziecka?

Odporność to zestaw różnorodnych mechanizmów, w które wyposażony jest każdy organizm, a których zadaniem jest walka organizmu z patogenami - drobnoustrojami, takimi, jak: bakterie, wirusy, grzyby czy pasożyty. Badaniami odporności zajmuje się immunologia. Odpowiedź na pytanie jak wzmocnić odporność dziecka zacząć należy od zdania sobie sprawy z naturalnych mechanizmów regulujących trening immunologiczny maluchów.

Wzmacnianie odporności dzieci

Nierzadko, zwłaszcza w przypadku nawracających infekcji u dzieci, zadajemy sobie pytanie, co zrobić i jak wzmocnić odporność często chorujących dzieci. Z drugiej strony należy pamiętać, że okres pierwszych lat życia, z 4, 8 a nawet 12 infekcjami górnych dróg oddechowych rocznie, to czas intensywnego treningu immunologicznego, który będzie owocował mniejszą liczbą zachorowań, kiedy dziecko pójdzie do szkoły. Pomimo, że tak częste infekcje u dzieci, rodzą często niepokój rodziców i opiekunów, należy przyjąć, iż w większości przypadków, są szeroko pojętą normą dla okresu dojrzewania układu immunologicznego wieku dziecięcego, i z reguły nie są podstawą do wdrożenia szczegółowej diagnostyki, celem poszukiwania niedoborów odporności.

Niedobory odporności dzieci

O niedoborach odporności mówimy wówczas, kiedy jakaś część układu odpornościowego jest albo nieobecna (niewykształcona) albo jej działanie jest nieprawidłowe, dysfunkcyjne, co manifestuje się określonymi objawami klinicznymi, z reguły o dość ciężkim przebiegu. Ale nawet najłagodniejsza postać niedoborów odporności, tzw. pospolity zmienny niedobór odporności jest schorzeniem stosunkowo rzadkim. Częstość infekcji wyraźnie wzrasta, kiedy dzieci zaczynają chodzić do żłobków i przedszkoli, co związane jest z większą ekspozycją na patogeny poza środowiskiem domu rodzinnego i wzajemnym zarażaniem się dzieci między sobą, ale także z bardzo silnym stresem, jakiemu poddane są dzieci (rozłąka z rodzicami, opiekunami, utrata poczucia bezpieczeństwa, wiele godzin poza domem).  

Sposoby na wzmocnienie odporności dziecka

Nie ma jednej recepty oraz jednoznacznej odpowiedzi na pytanie jak wzmocnić odporność dziecka. Istnieje jednak szereg działań, dzięki którym układ immunologiczny naszego dziecka może działać sprawniej. Okazuje się, że należy o tym myśleć, już w okresie planowania posiadania dziecka i w czasie ciąży (odpowiedni tryb życia w ciąży – sen, ruch, jedzenie, pozytywne myślenie, redukcja stresu; unikanie infekcji, w szczególności przyjmowania antybiotyków, suplementacja m.in. kwasu foliowego, magnezu, witaminy D; probiotyki, higiena jamy ustnej). Prawidłowy przebieg ciąży, poród naturalny oraz odpowiednio długi okres karmienia piersią, to stabilny fundament dla sprawnie funkcjonującego układu immunologicznego dziecka. Dodatkowo możemy wspomagać jego odporność poprzez:

• zapewnienie stabilnej, spokojnej atmosfery domu rodzinnego, poczucia bezpieczeństwa, miłości i troski, częstego przytulania i uwagi poświęconej dziecku, redukcji stresu,
• odpowiednią ilość i higienę  , przed snem należy unikać kontaktu dziecka z urządzeniami elektronicznymi,
• systematyczną aktywność fizyczną, dostoswaną do wieku, ruch, w szczególności na świeżym powietrzu (przy słonecznej pogodzie, dodatkowo okazja do gromadzenia witaminy D), za wyjątkiem dni z wysokim poziomem zanieczyszczeń powietrza (należy śledzić dostępne komunikaty),
• prawidłowe odżywianie – zbilansowana dieta, zdrowa, nieprzetworzona żywość, bez konserwantów, z odpowiednią ilością owoców i warzyw, jogurtów, i kefirów, a także naturalnych, domowych kiszonek oraz odpowiednią ilością płynów (najlepiej woda, unikać słodzonych napojów); zapewnienie niezbędnej podaży witamin i mikroelementów (cynk, selen, żelazo!),
• prawidłową podaż w diecie lub suplementację nienasyconych kwasów tłuszczowych, w szczególności omega 3 (tran!),
• unikanie dymu tytoniowego i zanieczyszczonego powietrza,
• unikanie kontaktu z osobami chorymi,
• przy pierwszych objawach infekcji pozostawienie dziecka w domu, co zapobiega często cięższemu przebiegowi infekcji i nadkażeniom bakteryjnym, a tym samym ogranicza konieczność zastosowania antybiotyku,
• dostosowywanie ubioru do panujących warunków (nie przegrzewać), odpowiednia temperatura i wilgotność w mieszkaniach,
• zadbanie o prawidłową mikrobiotę (dawniej zwaną mikroflorą) przewodu pokarmowego od pierwszych dni życia, odbudowa prawidłowej mikrobioty, każdorazowo w trakcie i po przebytej antybiotykoterapii (probiotyki, synbiotyki); niekiedy istnieje konieczność nawet 2-3 miesięcznej kuracji probiotykami,
• suplementację witaminą D3 (stosownie do wieku i oznaczanych poziomów wit. D3 w surowicy krwi),
• leki pochodzenia roślinnego (należy unikać suplementów diety), o udowodnionym mechanizmie wspomagającym układ immunologiczny (złożone fitofarmaceutyki, preparaty aloesu),

….. i  oczywiście

• szczepienia profilaktyczne.

Większość przedstawionych metod wspomagania odporności, doczekała się potwierdzenia w badaniach naukowych, łącznie z wpływem fitofarmaceutyków, probiotyków, ale także ruchu – umiarkowanego wysiłku fizycznego, czy redukcji stresu,  na funkcjonowanie układu immunologicznego.