Grypa czy przeziębienie

Sezon infekcyjny potrafi wywrócić nasze plany do góry nogami. Rano lekki ból gardła i „kręcenie” w nosie, po południu ogólne rozbicie i bóle mięśniowe, wieczorem dreszcze, a następnego dnia – całkowita niezdolność do podniesienia się z łóżka. Tylko jak rozróżnić, czy to grypa, czy zwykłe przeziębienie?

Te dwie choroby mogą wyglądać podobnie na samym początku, ale różnią się dynamiką, nasileniem objawów i możliwymi powikłaniami. Rozróżnienie tych infekcji w warunkach domowych pomaga podjąć właściwą decyzję – czy wystarczy odpoczynek, nawodnienie i leczenie objawowe, czy też konieczna jest pilna konsultacja lekarska, dokładna diagnostyka i leczenie celowane.

Przeziębienie ma zwykle łagodniejszy przebieg i trwa do tygodnia, a grypa to wieloobjawowa choroba, która potrafi na długo „położyć do łóżka” i wiąże się z większym ryzykiem poważnych powikłań. Warto pamiętać, że obie infekcje są zakaźne. W razie objawów lepiej zostać w domu, ograniczyć kontakt z innymi i obserwować nasilenie dolegliwości z dnia na dzień.

Przeziębienie a grypa – różnice w objawach

Chociaż w języku potocznym pojęcia grypa i przeziębienie (infekcja grypopodobna) używane są niekiedy wymiennie, to jest to błąd, gdyż występują pomiędzy nimi znaczące różnice. Grypa atakuje nagle. Towarzyszy jej gorączka, często powyżej 39°C. Ponadto najczęstsze objawy grypy to ból mięśni, stawów oraz głowy. W przeciwieństwie do przeziębienia, w przebiegu grypy rzadko występuje katar, natomiast typowym objawem jest suchy, męczący kaszel.

Przeziębienie lub infekcja grypopodobna rozpoczyna się stopniowo poprzez pojawienie się objawów, takich jak drapanie w gardle, dreszcze czy kręcenie w nosie. Przebieg choroby jest znacznie łagodniejszy i z reguły nie trwa dłużej niż tydzień. Przeziębienie może zostać wywołane przez ponad 200 różnych rodzajów wirusów. Do najczęściej występujących wirusów zaliczamy: rinowirusy, adenowirusy, koronawirusy oraz wirusy RSV (Respiratory Syncytial Virus).

Grypa jest ostrą chorobą układu oddechowego, wywołaną przez wirusy grypy A lub B. Występuje jako epidemia praktycznie co roku, a jej natężenie jest monitorowane przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny (PZH).

Co roku na grypę choruje średnio około 4 mln Polaków, z czego około 33% przechodzi ją bezobjawowo. Nie oznacza to jednak, że nie rozsiewamy wirusów i nie jesteśmy zagrożeniem dla naszych bliskich oraz osób znajdujących się w otoczeniu. Dziecko zaraża przez 10 dni, a dorosły jest źródłem zakażenia przez 5 dni.

Grypa – kto powinien szczególnie uważać i dbać o odporność?

Grypa jest groźną chorobą wirusową – niebezpieczną dla każdego, kto na nią choruje. Nie jest to rodzaj ciężkiego przeziębienia. Często wymaga hospitalizacji, może prowadzić do powikłań, a nawet do śmierci. Grypa jest szczególnie niebezpieczna dla pacjentów z grup ryzyka — dzieci, osób starszych, osób chorujących przewlekle na choroby serca, płuc, cukrzycę oraz kobiet w ciąży — ale groźna jest również dla osób młodych. Na grypę chorują ludzie w każdym wieku, a najwyższe wskaźniki zachorowań dotyczą dzieci.

Najczęstsze powikłania po grypie to:

• zapalenie płuc,
• zapalenie oskrzeli oraz oskrzelików,
• zaostrzenie astmy,
• zapalenie ucha środkowego,
• zapalenie opon mózgowych,
• zapalenie mięśnia sercowego oraz osierdzia,
• zaostrzenie przebiegu cukrzycy.

Jedną ze skutecznych metod zapobiegania zakażeniu, a tym samym zmniejszenia ryzyka wystąpienia groźnych powikłań po grypie, są szczepienia przeciw grypie. Szczepionka przeznaczona jest dla każdego, kto chce zmniejszyć ryzyko zachorowania na grypę. Wirusy grypy co roku mutują, dlatego corocznie produkowana jest nowa szczepionka przeciw grypie.

Sposoby na grypę podczas szczytu zachorowań?

Szczyt zachorowań na grypę w Polsce przypada zazwyczaj na okres od stycznia do marca. Jest to choroba bardzo zakaźna, przenoszona drogą kropelkową. Wirus grypy przenosi się, gdy stykamy się z zakażoną osobą, która wydmuchuje nos, kaszle, kicha lub mówi. Może też być przenoszony przez podanie ręki zakażonej osobie lub przez dotykanie skażonych powierzchni, dlatego powinniśmy zwrócić uwagę na higienę rąk oraz układu oddechowego.

Wirus grypy utrzymuje się na gładkich powierzchniach do 24 godzin i preferuje niskie temperatury. W temperaturze do 4 stopni Celsjusza może przeżyć nawet 48 godzin. Najlepsze sposoby na grypę to zachowanie zasad higieny osobistej: częste mycie rąk, wietrzenie pomieszczeń, stosowanie chusteczek i maseczek. Takie postępowanie pomaga w ograniczaniu „przekazywania” wirusa.

Kiedy pojawią się objawy grypy, należy zostać w domu i nie posyłać dziecka do żłobka czy przedszkola, aby nie narażać innych na ekspozycję wirusa. Bardzo ważne jest nawadnianie, lekkostrawna dieta o odpowiedniej kaloryczności, bogata w minerały i witaminy, a także stosowanie leków redukujących objawy. Należy pamiętać, jak ważne jest zastosowanie całej terapii.

Szybka poprawa samopoczucia po 2–3 dniach stosowania nie oznacza wyleczenia i nie powinna skłaniać do przerwania leczenia. Zbyt wczesny powrót dziecka do przedszkola lub szkoły, a także osoby dorosłej do pracy, zwiększa ryzyko kolejnej infekcji i jej cięższego przebiegu.

Kiedy skonsultować się z lekarzem?

Jeśli objawy przeziębienia są łagodne, a samopoczucie stopniowo się poprawia, zwykle wystarczy odpoczynek, nawodnienie i leczenie objawowe. Kontakt z lekarzem jest konieczny, gdy pojawiają się tzw. „czerwone flagi” lub gdy należysz do grupy ryzyka.

W przypadku ciężkich objawów natychmiast zgłoś się do SOR-u. W pozostałych sytuacjach skontaktuj się z lekarzem, zwłaszcza gdy występuje:

• wysoka gorączka (≥39°C) trudna do zbicia, utrzymująca się dłużej niż 3 dni lub nawracająca po krótkiej poprawie;
• duszność, świszczący oddech, ból w klatce piersiowej, przyspieszone tętno, zawroty głowy lub omdlenia;
• silny, narastający kaszel z ropną plwociną lub domieszką krwi, wyraźny ból przy oddychaniu;
• objawy odwodnienia (bardzo mało oddawanego moczu, suchość w ustach, silne pragnienie, senność);
• silny ból głowy z nadwrażliwością na światło, sztywnością karku lub zaburzeniami świadomości;
• znaczne pogorszenie stanu ogólnego mimo odpoczynku i leczenia objawowego;
• gorączka u niemowlęcia <3 miesięcy, nieutulony płacz, trudności z oddychaniem, zasinienie warg, apatia, brak przyjmowania płynów, oznaki odwodnienia, ból ucha, wysypka krwotoczna;
• u kobiet w ciąży – każda gorączka i nasilone objawy ze strony układu oddechowego wymagają pilnej konsultacji;
• u osób w podeszłym wieku i przewlekle chorych (np. z chorobami serca, płuc, cukrzycą, niedoborami odporności) – szybkie nasilenie objawów lub wyraźne osłabienie.

Warto skontaktować się z lekarzem również wtedy, gdy objawy utrzymują się dłużej niż 7–10 dni bez wyraźnej poprawy, gdy po „lepszym dniu” następuje nagłe pogorszenie lub gdy masz wątpliwości, czy to przeziębienie, grypa, COVID-19, czy może zakażenie RSV. Lekarz ma do dyspozycji szybkie testy diagnostyczne i może wdrożyć leczenie celowane, np. przeciwwirusowe – w przypadku grypy u pacjentów z grupy ryzyka.

Pamiętaj – w przypadku nasilonych dolegliwości nie wracaj zbyt szybko do codziennych aktywności. Przedłużony odpoczynek, właściwe nawodnienie i kontrola objawów zmniejszają ryzyko powikłań oraz nawrotów. Przeziębienie i grypa potrafią naprawdę nadwerężyć organizm!